انواع آسیب های بدنسازی و راه های جلوگیری از آن

سال ها است که حرفه و رشته بدنسازی، در کنار دیگر ورزش ها و فعالیت های مرتبط با ورزش، توسط گروه کثیری از علاقمندان به صورت آماتور، نیمه حرفه ای و تماماً حرفه ای دنبال می شود. رشته بدنسازی، درست به مانند دیگر ورزش ها، علم و تخصص ویژه خود را می طلبد و باید از دیدگاه های مختلف علمی، ورزشی و روانشناسی به آن نگاه کرد. در غیر این صورت، علاقمندان به این رشته، از انجام تمرینات خود در یک دوره مشخص، نتیجه مطلوب و موردنظر خود را کسب نخواهند کرد. افراد مختلف، بنابر نیاز، سطح و کلاس اجتماعی، اهداف و حتی نگرش به عنوان یک شغل و شیوه کسب درآمد، به حرفه بدنسازی، با طرز فکرهای مختلفی نگاه کرده و آن را در نظر می گیرند. به عنوان مثال، گروهی از افراد تنها در نظر دارند تا با انجام حرکات و تمرینات بدنسازی آن هم به صورت محدود، قدرت بدنی خود را در حد معقول و مناسبی نگاه دارند. گروهی نیز پا را فراتر گذاشته و کمی حرفه ای تر به این قضیه نگاه می کنند. دسته ای از افراد نیز تمام زندگی، سرمایه و وقت خود را در راه بدنسازی صرف کرده تا بتوانند پس از چند سال به عنوان مربی بدنسازی فعالیت کرده و یا در مسابقات قهرمانی پرورش اندام شرکت کنند. اما تمامی این افراد، باید یک نکته بسیار مهم را در نظر داشته باشند و آن هم آسیب های بدنسازی است. این روزها، تعداد افرادی که دچار آسیب های بدنسازی شده و برای عضله و رباط های آن ها، پارگی پیش می آید، پرشمارند. فرقی نمی کند که در باشگاه بوده یا در خانه و پارک تمرین می کنید، اگر یک سری اصول حرفه ای مربوط به رشته بدنسازی رعایت نشود، آسیب های بدنسازی و پارگی عضلات و مواردی از این دست، در انتظار شما خواهند بود. در ادامه، آسیب های بدنسازی را بیشتر بررسی کرده و با انواع آن آشنا خواهیم شد.

آسیب ورزشی و بدنسازی چیست؟

ابتدا بهتر است بدانیم تا یک آسیب ورزشی، چه نوع آسیبی است. به صورت کلی، آسیب های ورزشی به انواعی از آسیب می گویند که در زمان تمرین و ورزش کردن، به یک نقطه از بدن ورزشکار وارد می شود. این آسیب به نحوی است که ورزشکار نمی تواند تمرین و ورزش خود را ادامه دهد؛ زیرا بخشی از بدن وی، دچار شکستگی، در رفتگی، پارگی در ناحیه رباط و پوست و حتی خونریزی شده است. در برخی از موارد، آسیب های بدنسازی، چندان شدید نبوده و با یک مداوای سرپایی و چند روز استراحت و رعایت کردن، شخص دوباره می تواند به انجام ورزش موردنظر و فعالیت های بدنسازی اقدام کند. اما اگر به همین آسیب های کوچک توجه نشود، مزمن شدن آن ها حتمی خواهد بود و می تواند حتی برای چندین ماه و سال ها، ورزشکار را اذیت کند. در برخی از موارد نیز، آسیب بدنسازی به حدی شدید است که شخص دیگر باید ورزش، تمرین و بدنسازی را بوسیده و با آن تا آخر عمر خداحافظی کند!

چه عواملی باعث آسیب بدنسازی می شوند؟

به طور کلی، عوامل متعددی باتوجه به شرایط مکانی و نوع تمرین، می توانند به آسیب های بدنسازی منجر شوند. بدنسازی، در اکثر موارد با وزنه هایی با وزن های مختلف و جابجا کردن و حرکت دادن آن ها سر و کار دارد. بنابراین، یک از مواردی که به آسیب بدنسازی منجر خواهد شد، عدم توجه به نحوه صحیح حرکات با وزنه های مختلف خواهد بود. اگر شخص نتواند با وزنه ای، شیوه صحیح انجام یک حرکت بدنسازی را اجرا کند، به طور حتم، آن وزنه باتوجه به نوع پوزیشن بدن شخص، بر نقاط مختلف بدن ورزشکار اثر نامطلوب خواهد گذاشت. حتی ممکن است که در حین تمرین، به دلیل بی توجهی شخص و انتخاب وزنه نامناسب، وزنه ها بر روی بدن ورزشکار افتاده و به وی آسیب های جدی وارد کنند. این آسیب ها، مواردی مانند صدمات عضلانی و اسکلتی، شکستگی، در رفتگی، آسیب رسیدن به  مهره های دیسک کمر و یا مینیسک زانو می شوند. البته در حالت کلی، قسمت هایی مانند شان، کمر، زانو، آرنج و مچ دست، بیشترین آسیب را می بینند. ضمن اینکه، گرم نکردن به صورت اصولی و مناسب پیش از تمرین و سرد نکردن پس از آن نیز می تواند به آسیب های بدنسازی منجر شود.

مهمترین آسیب های بدنسازی

در اینجا، به چند نمونه از آسیب های بدنسازی که در ورزشکاران آماتور و حرفه ای، بیشتر شایع هستند، می پردازیم. یکی از آسیب های مهم بدنسازی، آسیب رسیدن به استخوان های یک فرد ورزشکار است که بیشتر به دلیل سقوط و رها شدن وزنه ها بر روی اعضای بدن شخص انجام می شود. دلیل این موضوع نیز عدم کنترل وزنه ها و حفظ تعادل بدن در حین استفاده از آن ها است. در حرکات اسکوات، ددلیفت، لت از پشت با سیم کش و پرس سینه، احتمال آسیب رسیدن به مهره هایی مانند اسپوندیلوزیس در بخش کمر ورزشکاران حرفه ای، بسیار زیاد است. ضمن اینکه، یکی از آسیب های بدنسازی، استئوآرتریت بوده که در ورزشکاران حرفه ای در حین انجام حرکت اسکوات رخ می دهد و باعث تورم و درد در ناحیه غضروف ها می گردد.

از دیگر آسیب های بدنسازی، می توان به لیگامان اشاره کرد. لیگامان، تاندون و عضلات نیز در حرکات اسکوات، ددلیفت، پرس سینه و پرس سرشانه حادث می شود و دلیل آن هم چیزی نیست جز جابجایی وزنه های سنگین. شایان توجه است که آسیب های بدنسازی لیگامان، در حرکات پرس سینه، جلو بازو با هالتر، پشت بازو سیم کش و لت از پشت با سیم کش و رباطها در حرکات اسکوات، لانج و ددلیفت، در اکثر مواقع به علت عدم وجود شیوه صحیح انجام حرکات بدنسازی حادث می شود. به همین دلیل است که مربیان یک باشگاه بدنسازی، می باید تا نحوه وزنه زدن افراد آماتور را در ماه های اولیه انجام حرکات، تحت کنترل خود داشته و بر انجام صحیح آن ها نیز نظارت نمایند.

از دیگر آسیب های مهم بدنسازی، می توان به پارگی عضله سه سر بازویی اشاره کرد. عضله سه سر بازوئی در حرکات پشت چندان درگیر نشده اما هنگامی که در حرکات لت کشش رو به پائین با کابل در پشت سر یا بارفیکس به همراه مقاومت وزنه، از وزنه های سنگین استفاده می شود، آسیب می بیند. ضمن اینکه در صورت وجود ضعف و عدم تعادل عضلانی، فشار بیشتری به سر بلند عضله سه سر بازوئی وارد می شود و عضله را در معرض آسیب قرار می دهد.

فتق دیسک

اما شایع ترین آسیب در رشته بدن سازی، فتق دیسک است. این مورد در حرکاتی چون اسکوات، ددلیفت و قایقی بیشتر حادث می شود. فتق دیسک در اکثر مواقع در ناحیه بین مهره های سوم و چهارم کمری رخ می دهد که از جمله علائم آن می توان به درد شدید و عمقی اشاره کرد که در برخی موارد نیز با تورم و سوزش همراه خواهد بود. همچنین، این نوع درد، با توجه به شدت آسیب مانند درد سیاتیک، به اندام های مختلف بدن انتشار خواهد یافت.

آسیب های شانه در رشته بدنسازی، تاحدود زیادی شایع بوده و یکی از شایع ترین این آسیب ها، پارگی عضله فوق خاری است. عضله فوق خاری، از حفره فوق خاری استخوان کتف منشاء می گیرد و با عبور از زیر استخوان آکرومیون، به سر استخوان بازو می چسبد. این عضله، مفصل شانه را پایدار کرده و موجب ایجاد ابداکشن در بازو می شود. دو علت و دلیل عمده جهت پارگی تاندون این عضله وجود دارد: دلیل اول، ضربه ناگهانی یا کشیدگی سریع عضله است که می تواند به علت استفاده از وزنه سنگین و ناتوانی در کنترل وزنه باشد و مورد دوم که در بدنسازان شایع تر است، حرکات متوالی بالای دست بوده که به تدریج می تواند موجب آسیب دیدگی و پارگی عضله شود. یکی از حرکاتی که در بدن سازی می تواند موجب آسیب تاندون فوق خاری گردد، حرکت نشر از جانب بوده که در حین این حرکت این احتمال وجود دارد که تاندون عضله فوق خاری، دچار فشار، گیرافتادگی و در نتیجه پارگی شود.

شایع ترین علامت پارگی در بدنسازی، درد است. معمولاً درد در این آسیب به قسمت فوقانی شانه تیر می کشد. در ابتدا این درد ممکن است خفیف بوده و فقط در حین بالا بردن دست باشد ولی به تدریج بیشتر می شود و حتی ممکن است در استراحت نیز وجود داشته باشد. خیلی از ورزشکاران از درد شبانه نیز شکایت می کنند به طوری که خواب آن ها را مختل می نماید. همچنین درد این عضله با حرکات بالای سر تشدید شده و ممکن است قدرت عضلات ناحیه شانه کم شده و دامنه حرکت های شانه کاهش پیدا کند.

سوالات متداول

1. آسیب بدنسازی چیست؟

به انواعی از آسیب می گویند که در زمان تمرین و ورزش کردن، به یک نقطه از بدن ورزشکار وارد می شود. این آسیب به نحوی است که ورزشکار نمی تواند تمرین و ورزش خود را ادامه دهد. زیرا بخشی از بدن وی، دچار شکستگی، در رفتگی، پارگی در ناحیه رباط و پوست و حتی خونریزی شده است.

2. چه عواملی باعث آسیب بدنسازی می شوند؟

عدم اجرای صحیح حرکات، افتادن وزنه بر روی بدن ورزشکار، عدم انتخاب وزنه مناسب، گرم نکردن پیش از تمرین و سرد نکردن پس از تمرین

3. شایع ترین آسیب در بدنسازی چیست؟

شایع ترین آسیب در رشته بدن سازی، فتق دیسک است. فتق دیسک در اکثر مواقع در ناحیه بین مهره های سوم و چهارم کمری رخ می دهد که از جمله علائم آن می توان به درد شدید و عمقی اشاره کرد که در برخی موارد نیز با تورم و سوزش همراه خواهد بود.