ال کارنیتین چیست؟ | بررسی نقش آن در سوزاندن چربی ها

امروزه به دلیل اهمیت دادن افراد به ظاهر و زیبایی خود، تلاش برای داشتن بدنی خوش فرم و خوش حالت و در عین حال برخورداری از سلامت جسمی، رژیم غذایی صحیح و استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای از جایگاه به خصوصی برخوردار شده‌اند. در این میان، مواد غذایی و مکمل‌هایی که نقش چربی سوزی، انرژی زایی و تقویت کنندگی عضلات را دارند، به دلیل تقاضای بسیار، به وفور و در شکل‌ها و انواع مختلف عرضه می‌شوند. ال کارنیتین یکی از این موادی است که در ادامه به تفصیل به آن خواهیم پرداخت. اما ال کارنیتین چیست؟ ماده‌ای است مشابه آمینو اسید که تقریباً در تمام سلول‌های بدن یافت می‌شود. کلمه کارنیتین از کلمه لاتین carnis به معنای گوشت گرفته شده است. این ماده یک پروتئین طبیعی است که در گوشت و لبنیات یافت می‌شود. ال کارنیتین نقشی اساسی در تولید انرژی دارد و چربی را به انرژی تبدیل می‌کند. به همین دلیل است که این ماده در بین علاقه مندان به تناسب اندام و لاغری جایگاه به خصوصی پیدا کرده است. این ماده اسیدهای چرب زنجیره بلند را به میتوکندری منتقل می‌کند تا آن‌ها را اکسید نماید یا بسوزاند و تولید انرژی کند و همچنین از تجمع ترکیبات سمی حاصل از انرژی که در سلول‌ها تولید می‌شود، جلوگیری می‌کند.

با توجه به این عملکردهای کلیدی، ال کارنیتین در بافت‌هایی مانند ماهیچه اسکلتی و قلبی که از اسیدهای چرب به عنوان سوخت غذایی استفاده می‌کنند، متمرکز شده است. به علاوه، ال کارنیتین در اسپرم مردان هم ذخیره می‌شود. بدن کارنیتین کافی برای پاسخگویی به نیاز اکثر افراد را تولید می‌کند اما به دلایل ژنتیکی یا پزشکی، در بدن برخی از افراد مانند نوزادان نارس،  این ماده به اندازه کافی تولید نمی‌شود و بنابراین ال کارنیتین برای آن‌ها یک ماده مغذی ضروری به حساب می‌آید. بدن می‌تواند ال کارنیتین را به سایر مواد شیمیایی اعم از استیل ال کارنیتین و پروپیونیل ال کارنیتین تبدیل کند. فقط ال کارنیتین در بدن فعال است و شکلی است که در غذا یافت می‌شود.

غذاهای سرشار از ال کارنیتین

محصولات حیوانی مانند گوشت، ماهی، مرغ و شیر سرشار از ال کارنیتین هستند. به طور کلی هرچه گوشت قرمزتر باشد، مقدار ال کارنیتین آن بیشتر است. دوستانی که گیاه خوار هستند می توانند از غذاهای جایگزین گوشت قرمز استفاده کنند.

جذب و متابولیسم ال کارنیتین

بزرگسالانی که رژیم کامل غذایی متشکل از گوشت قرمز و سایر محصولات حیوانی دارند، روزانه حدود ٨٠-۶٠ میلی گرم ال کارنیتین دریافت می‌کنند. وگان‌ها (نوعی از گیاهخواری) به دلیل اینکه از خوردن غذاهای حیوانی اجتناب می‌کنند، میزان کمتری (حدود ١٢-١٠ میلی گرم) از این ماده را دریافت می‌کنند. بیشترین میزان جذب ال کارنیتین از رژیم غذایی در روده کوچک است که از این طریق وارد جریان خون می‌شود. کلیه‌ها موجب حفظ ال کارنیتین می‌شوند و به جای اینکه اضافه آن طی عمل متابولیسم بسوزد، ال کارنیتین اضافی در صورت نیاز از طریق کلیه و از ادرار دفع می‌شود تا غلظت خون پایدار بدن حفظ شود.

دلایل کمبود ال کارنیتین چیست؟

دو نوع کمبود ال کارنیتین وجود دارد:

ال کارنیتین اولیه، نوعی اختلال ژنتیکی در سیستم حمل و نقل کارنیتین سلولی است که معمولاً در پنج سالگی با علائم کاردیومیوپاتی (بیماری عضله قلب)، ضعف اسکلتی – عضلانی و افت قند خون خود را نشان می‌دهد.

ال کارنیتین ثانویه، ممکن است به دلیل اختلالات خاصی (نارسایی مزمن کلیه) یا تحت شرایط خاص (استفاده از آنتی بیوتیک‌های مخصوص که جذب ال کارنیتین را کاهش می‌دهد و یا دفع آن را افزایش دهد) رخ دهد.

موارد مصرف و اثربخشی ال کارنیتین

کودکان و بزرگسالان سالم نیازی به مصرف ال کارنیتین از طریق غذا یا مکمل‌ها ندارند، زیرا کبد و کلیه‌ها مقدار کافی از اسیدهای آمینه لیزین و متیونین را برای تأمین نیازهای روزانه تولید می‌کنند. مصرف خوراکی ال کارنیتین برای افرادی که سطح این ماده در بنشان کم است بسیار مفید است.

• عملکرد ورزشی: برخی از ورزشکاران برای بهبود عملکرد خود از ال کارنیتین استفاده می‌کنند. طبق تحقیقاتی که در بیست سال اخیر در این زمینه انجام شده است، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه مکمل‌های کارنیتین می‌توانند باعث بهبود عملکرد ورزشی و جسمانی در افراد سالم شوند. مصرف ال کارنیتین می‌تواند سبب کاهش معنی دار اسید لاکتیک پس از تمرین شود و از این طریق ریکاوری را تسریع بخشد.
• بیماری‌های حاد کلیوی: بیشتر تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف خوراکی ال کارنیتین و یا تزریق وریدی آن تواند به تعداد گلبول‌های قرمز خون طی همودیالیز بیفزاید. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ‌ تاثیر ال کارنیتین را در درمان و پیشگیری از کمبود ال کارنیتین در افراد مبتلا به بیماری حاد کلیوی که تحت همودیالیز قرار گرفته اند، تأیید کرده است.
• درد قفسه سینه (آنژین): به نظر می‌رسد مصرف ال کارنیتین به صورت خوراکی یا ورید،ی استقامت ورزش را در افراد مبتلا به درد قفسه سینه بهبود می‌بخشد. مصرف ال کارنیتین همراه با درمان‌های متعارف باعث کاهش درد قفسه سینه و بهبود عملکرد ورزشی در افراد مبتلا به سندرم x قلبی می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری، درد قفسه سینه دارند اما دچار انسداد عروق نیستند.
• نارسایی احتقانی قلبی (CHF) و تجمع مایعات در بدن: مصرف یک محصول خاص حاوی ال کارنیتین و کوآنزیم Q10 باعث بهبود علائم قلبی و افزایش عملکرد ورزشی در افراد مبتلا به نارسایی قلبی می‌شود.
• پرکاری تیروئید: به نظر می‌رسد مصرف ال کارنیتین علائمی مانند تپش قلب، اضطراب و ضعف ناشی از سطح بالای هورمون تیروئید را بهبود می‌بخشد.
• ناباروری در مردان: بیشتر تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ال کارنیتین به تنهایی یا در ترکیب با استیل ال کارنیتین، باعث افزایش تعداد اسپرم و حرکت اسپرم در مردان دارای مشکلات باروری می‌شود. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که این امر احتمال بارداری را افزایش می‌دهد.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) : کلومیفن دارویی است که به تخمک گذاری کمک می‌کند. اما با این حال، در برخی از زنان مبتلا به PCOS تاثیر نمی‌گذارد. در این زنان، مصرف ال کارنیتین تخمک گذاری و احتمال بارداری را افزایش می‌دهد. همچنین، مصرف این ماده به کاهش وزن و بهبود سطح قند خون این زنان کمک می‌کند.
• عملکرد مغز: نوعی از ال کارنیتین به نام استیل ال-کارنیتین می‌تواند در بهبود عملکردهای مغزی اعم از بهبود یادگیری و جلوگیری از کاهش عملکرد ذهنی در بیماری آلزایمر و سایر بیماری‌های مغزی موثر باشد.
• دیابت نوع دو: مطالعات نشان می‌دهند که ال کارنیتین می‌تواند علائم دیابت نوع دو و ریسک فاکتورهای آن را کاهش دهد. مصرف ال کارنیتین سطح قندخون را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و این کار را با افزایش آنزیم کلیدی به نام AMPK انجام می‌دهد که این آنزیم به بدن کمک می‌کند که از کربوهیدرات‌ها به بهترین شکل استفاده نماید.
• سرطان: خستگی ناشی از شیمی درمانی، پرتودرمانی و وضعیت غذایی نامناسب در بیماران سرطانی شایع است. در مطالعه‌ای، درمان با مکمل‌های کارنیتین در بیشتر افراد تحت درمان شیمی درمانی، خستگی را بهبود بخشید، سطح کارنیتین خون را به حد نرمال رساند و به بهبود روحیه و کیفیت خواب موثر بود.
• 

عوارض جانبی ال کارنیتین چیست؟

• مصرف خوراکی: مصرف ال کارنیتین تا ۱۲ ماه مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما از عوارض آن می‌توان به حالت تهوع، استفراغ، شکم درد، سوزش معده، اسهال و تشنج اشاره کرد. همچنین می‌تواند باعث شود تا ادرار، نفس و عرق بوی “ماهی” بدهد. از مصرف دی ال کارنیتین و دی ال کارنیتین خودداری کنید. این نوع از کارنیتین‌ها ممکن است تاثیر ال کارنیتین را از بین ببرد و علائمی شبیه کمبود ال کارنیتین ایجاد کند.
• تزریق وریدی: زمانی که ال کارنیتین به صورت وریدی تزریق می‌شود، خطری ندارد.

هشدارها و موارد احتیات در مصرف

• بارداری و شیردهی: اطلاعات موثقی در مورد اینکه استفاده از ال کارنیتین در بارداری بی خطر است وجود ندارد. جوانب احتیاط را رعایت کنید و از استفاده آن خودداری کنید. مصرف خوراکی ال کارنیتین در زنان شیرده با تجویز پزشک بلامانع است. هیچ عارضه جانبی از مصرف مقادیر کمی از ال کارنیتین در شیر مادر و شیر خشک گزارش نشده است. اما از اثرات مصرف بیش از اندازه این ماده توسط مادر شیرده اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
• کودکان: مصرف خوراکی ال کارنیتین تا ۶ ماه و یا تزریق وریدی آن در کوتاه مدت بلامانع است.
• نارسایی کلیه: طبق گزارش ها، تزریق وریدی دی ال کارنیتین بعد از دیالیز، ‌ باعث ایجاد علائمی مانند ضعف عضلانی و افتادگی چشم می‌شود. به نظر نمی‌رسد ال کارنیتین این اثر را داشته باشد.
• کم کاری تیروئید: مصرف ال کارنیتین ممکن است علائم کم کاری تیروئید را شدیدتر کند.
• تشنج: به نظر می‌رسد ال کارنیتین در افرادی که سابقه تشنج دارند احتمال آن را بیشتر می‌کند.

تداخل‌های داروهایی ال کارنیتین چیست؟

• استنوکومارول (سینتروم) با ال کارنیتین تداخل می‌کند.

از استنوکومارول برای کاهش لخته شدن خون استفاده می‌شود. ال کارنیتین ممکن است اثرات داروی استنوکومارول را افزایش دهد. افزایش اثربخشی استنوکومارول ممکن است روند لخته شدن خون را بسیار کند نماید و بنابراین ممکن است دوز استنوکومرول شما نیاز به تغییر داشته باشد.

• هورمون تیروئید با ال کارنیتین تداخل می‌کند.

به نظر می‌رسد ال کارنیتین میزان عملکرد هورمون تیروئید در بدن را کاهش می‌دهد. مصرف ال کارنیتین با هورمون تیروئید ممکن است باعث کاهش اثر هورمون تیروئید شود.

• وارفارین (کومادین) با ال کارنیتین تداخل می‌کند.

از وارفارین برای کاهش لخته شدن خون استفاده می‌شود. ال کارنیتین ممکن است اثرات وارفارین و احتمال کبودی و خونریزی را افزایش دهد و بنابراین ممکن است دوز وارفارین شما نیاز به تغییر داشته باشد.

مقدار و نحوه صحیح مصرف

مصرف خوراکی برای بزرگسالان:

• برای کمبود ال کارنیتین: ٩٩٠میلی گرم دو تا سه بار در روز به صورت قرص یا به عنوان محلول خوراکی.
• برای درد قفسه سینه (آنژین) : روزانه ٩٩٠ میلی گرم تا ٢ گرم در یک تا دو دوز مجزا به مدت ٢ هفته تا ۶ ماه است.
• برای نارسایی احتقانی قلبی (CHF) و تجمع مایعات در بدن: روزانه ١.۵ تا ٣.٠ گرم در یک تا دو دوز مجزا تا حدود ۳۴ ماه است.
• برای بیماری مرحله آخر کلیه (ESRD) : روزانه به مدت ۵٢-٣ هفته، ٣-٠.۶۴ گرم یا ١٠ میلی گرم در هر کیلوگرم استفاده می‌شود. مصرف خوراکی ال کارنیتین برای درمان کمبود کارنیتین در افراد مبتلا به بیماری حاد کلیوی مورد تأیید سازمان غذا و دارو آمریکا نیست.
• برای پرکاری تیروئید: روزانه ۴-٢ به مدت۴-٢ ماه مصرف شود.

جمع بندی و نتیجه گیری

ال کارنیتین ماده‌ای مهم است که به دو صورت خوراکی و تزریق وریدی استفاده می‌شود. نیاز بدن به این ماده را می‌توان از مصرف مواد غذایی مثل گوشت قرمز، شیر و به دست آورد. مصرف مکمل‌های این ماده در بین ورزشکاران به این دلیل مرسوم است که این ماده کمک می‌کند که چربی در بدن به انرژی تبدیل شود و موجب لاغری شود. برخی از افراد همچنین از ال کارنیتین برای درمان بیماری‌های قلبی و عروقی، پرکاری تیروئید، ناباروری، بیماری‌های حاد کلیوی و بسیاری از موارد دیگر استفاده می‌کنند. برای مصرف این ماده باید از دوز مشخص استفاده کرد و به تداخل‌های دارویی احتمالی این ماده با بقیه داروها توجه کرد.

سوالات متداول

1. ال کارنیتین چیست؟

این ماده، پروتئینی طبیعی است که از طریق غذا جذب بدن می‌شود، به عنوان سوخت مصرف می‌شود و در نتیجه آن انرژی حاصل می‌شود.

2. فواید مصرف ال کارنیتین چیست؟

بیشترین کاربرد این ماده برای ورزشکاران جهت چربی سوزی، انرژی زایی و تقویت کنندگی عضلات است و نباید از معجزه لاغری آن غافل شد. همچنین مطالعات ثابت کرده است که ال کارنیتین در بهبود بیماری‌های قلبی و کلیوی، پرکاری تیروئید، دیابت نوع دو و … تاثیر به‌سزایی دارد.

3. مضرات ال کارنیتین چیست؟

همانند بسیاری از غذاها، داروها و مکمل‌های غذایی که نداشتن اطلاعات کافی در مورد نحوه استفاده و یا افراط در مصرف آن‌ها مشکلاتی را پیش می‌آورد، در مصرف ال کارنیتین هم باید به این نکته توجه کرد. چون همان گونه که کمبود آن مشکل ساز است، ازدیاد آن در بدن هم مشکلاتی را به وجود می‌آورد.